عناصر معدنی و ویتامین ها
بررسی ترکیبات مختلف سازنده ی بدن انسان نشان می دهد که ترکیبات الی مانند گلوسید ها ، لیپید ها و پروتئین ها که محصولات فرایند های متابولیسمی هستند حدود 30% وزن بدن را تشکیل می دهند بقیه ی بدن شامل 65 % اب و 5% عناصر معدنی است
عناصر معدنی مهم بدن انسان :
عناصر معدنی مختلف دارای وظایف فیزولوژیکی متفاوتی اند
عناصر مهم:
v سدیم :
Ø از مهمترین کاتیون های بدن
Ø همرا با کلر و بیکربنات از مهم ترین یون های مایعات بین سلولی
Ø حفظ تعادل اسید و باز
Ø تنظیم فشار اسمزی
Ø دخالت هورمون الدوسترون برای حفظ و باز جذب یون سدیم
v پتاسیم :
Ø از مهمترین کاتیون های بدن
Ø کاتیون داخل سلولی
Ø مسئول حفظ اب
Ø حفظ تعادل اسید و باز
Ø تنظیم فشار اسمزی در داخل سلول
v کلر:
Ø دخالت هورمون الدوسترون برای حفظ و باز جذب کلر همراه سدیم
Ø از مهم ترین یون های مایعات بین سلولی
Ø حفظ تعادل اسید و باز
Ø تنظیم فشار اسمزی
v : فسفر:
Ø یکی از فراوانترین عناصر بدن برای اعمال فیزیولوژی متعددی تعیین شده اند
Ø توسط هورمون پاراتیروئید ، ویتامین D ، هورمون تیزرروکلسی تونین ،همچنین غلظت پروتئین های پلاسما تنظیم می شود
Ø دارای دو وظیفه ی اساسی در بدن
§ وظایف ساختمانی:
· شرکت در ساختمان فسفولیپید ها (بلوک اساسی برای غشای سلولی و بافت عصبی )
· شرکت در ساختمان نوکلئوتید ها و اسید نوکلئیک
· شرکت در ساختمان فسفوپروتئین
· شرکت در ساختمان کوانزیم ها
§ اعمال متابولیسمی :
· شرکت در واکنش های فسفریل دار کردن و ایجاد فسفریکچ
· ایجاد پیوند های پر انرژِی فسفر و ذخیره ی ان در بدن
· ذخیره انرژی حاصل از اعمال متابولیسمی توسط استر های فسفریک و ازاد سازی به موقع ان
v کلسیم :
Ø یکی از فراوانترین عناصر بدن برای اعمال فیزیولوژی متعددی تعیین شده اند
Ø توسط هورمون پاراتیروئید ، ویتامین D ، هورمون تیزرروکلسی تونین ،همچنین غلظت پروتئین های پلاسما تنظیم می شود
Ø درارای وظایف :
§ نقش عمده در ساختمان استخوان ها و دندان ها
§ عامل اصلی و مهم سیستم انعقاد خون
§ فاکتور فعال کننده ی انزیم هایی مانند ادنوزین تری فسفات ، لیپاز و سوکسینات دهیدروژناز
§ سبب کاهش نفوذپذیری جدار موئین رگها و سلولها می شود (مخالف سدیم و پتاسیم عمل می کند)
§ قابلیت تحریک عصبی – عضلانی به مقدار زیاد تحت تاثیر کاتیون های سدیم ، پتاسیم ، منیزیم ، کلسیم ، و هیدروژن صورت می گیرد
v منیزیم :
Ø یکی از مهمترین کاتیون های بافت نرم بدن
Ø کاتیونی درون سلولی
Ø فعالیت زیاد در متابولیسم گلوسید در نتیجه به مقدار زیاد در عضلات یافت می شود
Ø شرکت در ساخمان سازی
Ø به شکل یونیزه باعث فعال شدن بسیاری از انزیم های درون سلولی مانند فسفاتاز ها می شود
Ø شرکت در واکنش های انزیمی که با انتقال رادیکال فسفات از مولکول ATP همرا اند (در کلیه ها)
Ø میزان جذب و دفع ان تحت کنترل هورمونی ( قشری فوق کلیه و تیروئید ) است
v اهن:
Ø شرکت در واکنش های تنفسی
Ø شرکت در ساختمان انزیم هایی مانند کاتالاز و پروکسیداز
Ø به دو شکل فری تین و ترانسفرین در بدن ذخیره می شود
Ø توسط روده و معده جذب می شد
Ø عبور از غشای سلول به شکل سه ظرفیتی+3 Fe
عناصر کمیاب:
v ید :
Ø شبه فلز
Ø شرکت در ساختمان هورمون های تیروئیدی
Ø تقریبا تمام ان در پلاسماست
Ø برای مطالعه ی فعالیت تیروئیدی میزان ید پروتئینی را اندازه گیری می کنند
v مس:
Ø غلظت در گلبول های قرمز و پلسما یکسان است
Ø مقدار کمی از ان ترکیب با البومین و مقدار بسیار جزئی به صورت ازاد و قابل دیالیز وجود دارد
Ø عنصر اصلی رنگدانه های تنفسی (هموسیانین : در برخی حیوانات دریایی)
Ø شرکت در ساختار انزیم های تریوزیناز و سیتوکروم اکسیداز های پستاداران
v روی :
Ø در بافت های مختلف بدن وجود دارد (پروستات،مو، استخوان،کبد،کلیه ،طحال ،و خون،)
Ø در گلبول های قرمز بیش از پلاسما و در پلاسما بیش از لکوسیت ها وجود دارد
Ø بیشتر مقدار روی در پلاسما ترکیب با البومین و نوعی الفاگلوبولین است
Ø در بیشتر به صورت ترکیب با انزیم انیدراز کربنیک گلبول های قرمز (ارتباط مسقیم با فعالیت این انزیم)
Ø در ساختمان انزیم های الکل دهیدروژناز کبدی ،گلوتامات دهیدروژناز ،اوریکاز و فسفاتاز کلیوی وجود دارد
v منگنز:
Ø غلظت ان در بافت های مختلف کم است
Ø بیشتر در کبد عضلات و استخوان ها دیده می شود
Ø دو سوم منگنز موجود در خون در داخل گلبول قرمز و سفید وجود دارد
Ø عامل فعال ساز انزیم های ارژیناز کبدی،کولین استراز و انزیم های تنفسی موجود در میتوکندری ها
v مولیبیدن :
Ø غلظت ان در بافت های مختلف بسیار ناچیز است
Ø به مقدار کم در کبد ،کلیه و استخون ها دیده می شود
Ø بیشتر در ساختار فلاووپروتئین های فلزی مانند زانتین اکسیداز،الدئید اکسیدازو نیترات رودوکتاز شرکت دارد
v فلوئور:
Ø بیشتر در بافت های استخوانی ،دندن،مو،پوست و تیروئید دیده می شود
Ø موثر در جلوگیری از پوسیدگی دندان
Ø غیر فعال کننده ی انزیم های فعال شده توسط یون های کلسیم،منیزیم ،روی و کبالت
ویتامین ها
این گروه شامل موادی است که فاقد نقش ساختمانی یا انرژی زایی در بدن بوده لیکن ازدیاد،کمبود،یا فقدان هر یک از انها اختلالات شدیدی در متابولیسم و واکنش های شیمیایی بدن ایجاد می شود
دلایل تمایز ویتامین ها از سایر ترکیبات در بدن :
1. میزان نیاز بدن به این مواد به حدی نیست که بتوانند به عنوان منبع انرژی عمل کنند
2. فاقد نقش ساختمانی اند اما برای انجام واکنش های متابولیسمی بدن و رش طبیعی ضروری بوده و فقدان ان باعث بروز بیماری های خاص می گیرددچ
3. چون بدن قارد به ساخت انها نیست باید به شکل ویتامین یا پیش ماده ی ویتامین توسط مواد غذایی به بدن می رسد
در اکثر واکنش های متابلیسمی ویتامین ها به عنوان کوانزیم ها عمل می کند
ویتامین ها به دو گروه کلی تقسیم می شوند:
1. ویتامین های محلول در چربی (َ,A D ,E ,K)
2. ویتامین های محلول در اب ( ویتامین های گروه B و ویتامین C )
ویتامین های محلول در چربی :
v ویتامین A
Ø رتینول نیز نامیده می شود
Ø متشکل از یک زنجیره ی کربنی و یک حلقه ی شش ضلعی به نام بتایونون است
Ø از مشتقات ترپنی است (که خود از پلیمریزه شدن ترکیب الی سیر نشده ی ایزوپرون حاصل می شود )
Ø شکل های دیگر A 2 (استخراج از کبد ماهی )و نئوویتامین A (استخراج از کبد ماهی )
Ø فعالیت بیولوژِیکی ویتامینA 2 40% ویتامین A است
کاروتن ها (پرو ویتامین های A) :
· پیش ماده ی و.یتامین A است
· از نظر شیمیایی انها را مشتق از رندگدانه های کارتنوئیدی می دانند
· از ترکیبات پلی ترپنی اند
· همه ی انواع کاروتن ها شامل یک زنجیره ی کربنی اند که در یک یا دو انتها به یک حلقه ی شش ضلعی متصل است
· اختلاف سه کاروتن الفا ، بتا و گاما تنها مربوط به محل پیوند دوگانه در حلقهB است
· عمل تبدیل بتاکاروتن به ویتامین A در موجودات مختلف در مکان های متفاوتی انجام می شود (انسان : کبد)
· اگر کاروتن از نوع بتا باشد دو موکلول ویتامین A تولید می کند(2حلقه بتایونون) .الفا و گاما تنها یک مولکول A (1حلقه ی بتایونون) تولید می کنند
· در کاروتن الفا و گاما حلقه ی B بتایونون وجود ندارد
· روغن جگر ماهی ،سبزیجات زرد (کاهو،اسفناج،هویج،وسیب زمینی) از مهمترین منابع ویتامین A هستند
v ویتامین D
Ø نوعی الکل حلقوی مشتق از استرول ها
Ø ارگوسترول در اثر تابش پرتو فرابنفش ترکیبی به نام کلسیفرول D 2 (ویتامین D طبیعی )تبدیل می گردد
Ø کلسترول طی انجام واکنش هیی به ویتامین D 3 تبدیل می شود
Ø تجویز بیش از اندازه ی ویتامین D باعث ایجاد رسوب کلسیم در بافت های نرم به ویژه شش ها و کلیه ها می شود
Ø در کبد ماهی به مقدار زیتاد وجود دارد شیر ،کره،تخم مرغ از دیگر منایع این ویتامین اند
Ø موجب افزایش جذب کلسیم و فسفر از روده ها
Ø کاهش دفع از کلیه ها
Ø کنترل متابولیسم در استخوانو موثردر رشد سلولهای استخوانی
Ø این ویتامین در تمایز سلولی تاثیر دارد.
v ویتامین E
Ø ويتامين جواني
Ø یک ترکیب الی ناجور حلقه مشتق از هسته ی کرومان است
Ø توکوفرول نیز نامیده می شود
Ø ماده ی ضد اکسنده
Ø عوامل حفظ خواص ویتامینی الفا توکوفرول :
§ وجود عامل هیدروکسیل یا فنولی چه به صورت ازاد چه به شکل استری شده بر روی حلقه ی بنزنی ضروری است
§ ساختمان زنجیره ی کربنی
§ نوع گروه های استخلافی در حلقه ی بنزنی
Ø عوارض کمبود این ویتامین
§ در موش سسب اتروفی بیضه در جنس نر و ایجاد اختلال عروق خونی جفت و جنین در جنس ماده می شود
§ ایجاد دیستروفی عضلانی (سست و متورم شدن انها )
§ رسوب رنگدانه ها و تباهی کلیه ها
§ در نوزادان :بروز کم خونی ، ورم بدن و افزایش سلول های رتیکولوسیت
§ اکسایش اسید چرب سیر نشده (بروز علائم کمبود ویتامین E )
Ø نقش متابولیسمی در واکنش های دوره تنفس سلولی
Ø در شیر،تخم مرغ،سبزیجات و روغن جوانه ی گندم وجود دارد
v ویتامین F
Ø نقش در متابولیسم کلسترول
Ø کمبود ان باعث ایجاد بیماری تصلب شرائین می شود
v ویتامین K
Ø انواع مختلف ان را با اسامی K 1تا K4نامگذاری می شود
Ø ترکیبات مختلفی وجود دارد که همگی دارای خواص ویتامین K است
v تیوکتیک اسید( الفا لیپوئیک اسید)
Ø نقش ان شبیه به ویتامین های گروه Bاست
Ø مهمترین فعال زیست _شیمیایی و متابولیسمی لیپوئیک اسید شرکت در عمل کربوکسیل زدائی اکسایش اسید های الفا ستونیک مثل پیروویک اسید و الفاکتوگلوتاریک اسید است
ویتامین های محلول در اب :
این دسته شامل ویتامین ای گروه BوC است
علاوه بر این دو گروه چندین ماده ی دیگر محلو در اب نیز به عنوان عوامل لزم برای رشد ارگانیسم ها شناخته شده اند
البته این مواد به مقادیر بیشتری در طبیعت وجود دارد و شامل اینوزیتول،کولینو کارنتین هستند
v ویتامین PP
Ø ویتامین ضد پلاگر
Ø کمبود این ویتامین:
§ ایجاد بیماری پوستی پلاگر در مراحل اولیه
§ ایجاد ضایعات در سطح بافت مخازی لوله گوارش(بی اشتهایی ،تهوع،اسهال،التهابو ورم روده )
§ سردرد ،سرگیجه،زودرنجی و بیماری های روانی
Ø دارای منشا داخلی است (در صورت وجود امینو اسید تریپتوفان در رژیم غذایی،در بدن ساخته می شود )
v پانتوتنیک اسید
Ø فقدان این ترکیب
§ به همراه سایر ویتامین های گروه B در ایجاد عوارض مربوط به پلاگر و بری بری موثر است
§ نارسایی غدد فوق کلیوی و کمبود هورمون های کورتیکواستروئیدی
Ø در این ترکیب بتاالانین دارای نقش اساسی است .جایگزینی هر امینو اسید دیگر باعث از بین رفتن خواص ویتامینی این مولکول می شود
v ویتامینB6))
Ø کمبود این ویتامین بویژه در کودکان با ایجاد اختلال در واکنش های متابولیسمی سلول های عصبی همراه است (دردهای ناحیه ی شکم ،دشواری در راه رفتن ،حملات صرع و تشنج)
v ویتامین بیوتین(H )
v فولیک اسید( Bc)
v ویتامین اسکوربیک اسید ( C):
Ø دربیشتر گیاهان و جانداران انجام می شود در این گروه هااسکوربیک اسید ویتامین محسوب نمی شود (به دلیل وجود انزیم گولونواکسیداز:تهیه ی این ویتامین از سنتز گلوکز یا گالاکتوز)
Ø انسان میمون و خوکچه ی هندی : فاقد انزیم گولونواکسیداز:اسکوربیک اسید ویتامین است
کوانزیم ها :
بر حسب منشا به دو گروه تقسیم می شوند:
کوانزیم هایی که در بدن ساخته نمی شوند :
غالبا از مشتقات گروه ویتامین B هستند چون در بدن ساخته نمی شوند باید توسط مواد غذایی به بدن وارد شوند
1. تیامین پیروفسفات:TPP
· کوانزیم انزیم های دکربوکسیلاز ایدهای الفاکتونیک مثل پیروویک اسید است
2. نیکوتینیک اسید :
· با شرکت در ساختمان NADP++,NAD+ نقش مهمی در انتقال Hدر واکنش های گلیکولیز و همچنین هیدروژن زدایی عوامل الکلی نوع اول و دوم بر عهده دارد
3. مشتقات هسته ی فلاوینFMN,FAD:
· دراعمال اکسایش_کاهش درون سلولی دخالت دارد
4. کوانزیم A:
· از مشتقات پانتوتنیک اسید بوده در عمل انتقال رادیکال اسیل دخالت دارد
5. فسفات پیریدوکسال:
· از مشتقات ویتامین B6 و کوانزیم انزیم های ترانس امیناز و عمل انتقال رادیکال امین از امینو اسید را بر روی اسید های الفا کتونیک به عهده دارد .
· به عنوان کوانزیم انزیم های کربوکسیل زدائی امینو اسید ها عمل می کند
· نقش مهمی در متابولیسم امینواسید ها و پروتئین ها دارد
6. ویتامین H:
· کوانزیم انزیم های کربوکسیلاز است و عمل انتقال رادیکال کربن دار از منشا بیکربنات بر عهده دارد
· بیوتین نقش مهمی در بیوسنتز چربی ها و پورین ها ایفا می کند
7. تتراهیدروفولیک اسیدTHF :
· از مشتقات فولیک اسید است
· عمل انتقال رادیکال های یک کربنی فرمیل (ترانس فرمیلاز ) و بنیانهای هیدروکسی متیل (هیدروکسی متیلاز) را بر عهده دارد .
· در جهت سنتز باز های سنتز باز های پورین و پریمیدین و اسید های نوکلئیک نیز فعالیت دارد
8. کوبامید (کوانزیم ویتامین B12):
· انتقال رایکال های متیل و فرمیل
· جابجایی عامل کربوکسیل در داخل مولکول ( مانند انزیم های ایزومراز)
کوانزیم هایی که در بدن ساخته می شوند :
1. کوانزیم های تتراپیرولی:
· هِم :متشکل از هسته ی 4 پیرولی و اتم اهن
· کوانزیم انزیم های کاتالاز ،پیروکسیدازو سیتوکروم ها از این دسته اند
2. لیپوئیک اسید:
· تیوکئیک
· پس از TPP وارد عمل می شود
· انتقال رادیکال های دوکربنی به صورت رادیکال استات به کوانزیم A
· در حالت کلی در عمل انزیم های دکربوکسیلاز دخالت دارد
3. کوانزیم Q:
· از نظ دارا بودن حلقه ی کینونی شبیه ویتامین K است
· در عمل انتقال الکترون بین فلاوین ها و سیتوکروم به صورت واسط دخالت دارد
4. ادنوزین تری فسفاتATDو ترکیبات مشابه ان ADP,AMP:
· مونوکلوئیتیدی :( یک باز الی +یک قند ریبوز + (1_ 3) مولکول اسید فسفریک )
· دخالت در انتقال پیروفسفات، رادیکال فسفات، ادنوزین مونوفسفات ،ریشه ی ادنوزین
|
ویتامین های محلول در اب
|
کوانزیم (شکل فعال)
|
کارکرد فعال شده
|
|
تیامین
|
تیامین پیروفسفاتTPP
|
انتقال گروه الدئید
|
|
ریبوفلاوین
|
فلاوین مونوکلوئیدFMN
|
انتقال اتم هیدروژن (الکترون)
|
|
فلاوین ادنین دی نوکلوئیدFAD
|
انتقال اتم هیدروژن (الکترون)
|
|
نیکوتینیک اسید
|
نیکوتین امید ادنین دی نوکلوئید
NAD
|
انتقال اتم هیدروژن (الکترون)
|
|
نیکوتین امید ادنین دی نوکلوئید فسفات
NADP
|
انتقال اتم هیدروژن (الکترون)
|
|
پانتوتنیک اسید
|
کوانزیم A (COA)
|
انتقال گروه اسیل
|
|
پیریدوکسین
|
پیریروکسال فسفات
|
انتقال گروه امین
|
|
بیوتین
|
بیوسیتین
|
انتقال گروه کربوکسیل
|
|
فولیک اسید
|
تتراهیدروفولیک اسید
|
انتقال گروه تک کربنی
|
|
ویتامین B12
|
کوانزیم B12
|
جابجایی 1،2اتم های هیدروژن
|
|
لیپوئیک اسید
|
لیپولیزین
|
انتقال گروه اسیل و اتم هیدروژن
|
|
اسکوربیک اسید
|
|
کوفاکتور در هیدرکسیل دار کردن
|
|
ویتامین های محلول
در چربی
|
کوانزیم (شکل فعال)
|
کارکرد فعال شده
|
|
ویتامین A
|
11-سیس – رتینال
|
چرخه ی بینایی
|
|
ویتامین D
|
1،2،5- دی هیدروکسی کوله کلسیفرول
|
متابولیسم کلسیم و فسفات
|
|
ویتامینE
|
-
|
ضد اکسید کننده
|
|
ویتامینK
|
-
|
زیست – سنتز پروتومبین
|
نظرات شما عزیزان:
:: موضوعات مرتبط:
ویتامین،
،
:: برچسب‌ها:
ویتامین,
عناصر معدنی ,
تبادل لینک هوشمند 
آمار
وب سایت:
